Manifestations of Iranian mysticism in the poetry of Mohammad Adam

Document Type : Original Research

Authors
M. N. Ahmadi
E. Firouzi
Abstract
Due to its richness and long history, Iranian mysticism has been able to fascinate everyone. In Iranian mysticism, the goal of the seeker is to gain knowledge through the stages of conduct and strive to purify his soul. Comparative literature is a suitable context that plays an important role in this regard. In the meantime, Muhammad Adam, a modern poet, gifted and alive in Egypt, whose poetic life is tied to mysticism and Sufism; In some of his poems, he mentions mystical-Iranian thoughts that have been influenced by them. Therefore, the present study seeks to show how Mohammad Adam Adam's poetry is influenced by Iranian mysticism through a descriptive-analytical method. This research is generally divided into three main sections. In the first part, Iranian mystics who were influenced by Mohammad Adam, in the second part, common mystical terms and in the final part, common mystical symbols with these mystics in his poetry are examined. The findings of the research indicate that Mohammad Adam has benefited from the boiling source of Iranian mystics, among whom are: Rumi, Suhrawardi, Hallaj and Ghazali. Also among the manifestations of Mohammad Adam's influence on Iranian mysticism, common mystical terms such as: 1) existence and non-existence 2) love 3) praise of God 4) soul 5) unity 6) travel and also common mystical symbols with Iranian mystics including: 1- Light 2- Candle 3- Fish 4- Night.

Keywords

Subjects

کتابها
کتابهای عربی
* قرآن کریم
آدم، محمّد؛ الأعمال الشعریّه الکامله، الجزء الأول، مصر: الهیئه العامّه لقصور الثقافه، ۱۹۸۸.
ـــــــــــــــــ؛ الأعمال الشعریّه الکامله، الجزء الثانی، مصر: الهیئه العامّه لقصور الثقافه، ۲۰۰۲.
ـــــــــــــــــ؛ الأعمال الشعریّه الکامله، الجزء الثالث، مصر: الهیئه العامّه لقصور الثقافه: ۲۰۰۸.
ـــــــــــــــــ؛ الأعمال الشعریّه الکامله، الجزء الرابع، مصر: الهیئه العامّه لقصور الثقافه، دون ‌تاریخ.
ابن منظور، محمّد بن مکرّم؛ لسان العرب، المجلد التاسع، بیروت: دار صادر، ۱۴۱۴.
اسماعیل، عزالدّین؛ الشعر العربی المعاصر قضایاه و ظواهره الفنیه و المعنویه، الطبعه الثالثه، مصر: دارالفکر العربی ، ۱۹۶۶.
التلمسانی، عفیف الدّین؛ شرح مواقف النفری، دراسه و تحقیق و تعلیق: جمال المرزقی و عاطف العراقی، القاهره: مرکز المحروسه، ۱۹۹۵.
حلاّج، حسین‌بن منصور؛ الطواسین (دیوان حلاج)، تصحیح محمّد باسل عیون السود، بیروت: دار الکتب العلمیه، 2002م.
عشری زاید، علی؛ استدعاء الشخصیات التراثیه فی الشعر العربی المعاصر، القاهره: دار الفکر العربی، ۱۹۹۷.
الغزالی، محمّد؛ تهافت الفلسفه، تحقیق: سُلیمان دُنیا، مصر: دار المعارف، ۱۹۶۶.
الکحلاوی، محمّد؛ مُقارَباتٌ وَبحُوث فی التصوّف المقَارنِ «أضواء علی علاقهِ التصوفِ الإسلامی بالمسیحیّه، الیهودیّه، الفلسفه الیونانیّه، الثقافه الفارسیّه و العقائد الهندیّه»، بیروت: دَارُ الطَلیعَه للطبَاعه وَالنشر، ۲۰۰۸.
محمّد عباس، قاسم؛ الحلاّج الأعمال الکامله، التفسیر-الطواسین-بستان المعرفه نصوص الولایه المرویات الدیوان، القاهره: مکتبه الأسکندریه، بی‌تا.
هلال، عبدالناصر؛ خطاب الجسد فی شعر الحداثه قراءه فی شعر السعینات، مصر: مرکز الحضاره العربیه للإعلام و النشر و الدراسات، ۲۰۰۶.
کتابهای فارسی
احمدی، بابک؛ مارکس و سیاست مدرن، چاپ اول، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۹.
ایزوتسو ( (izutsu، توشیهیکو ((toshihiko، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمه دکتر محمد جواد گوهری، روزبه: تهران، 1378.
پورجوادی، نصرالله، بوی جان، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1372.
جامی، نورالدّین عبدالرّحمن؛ دیوان جامی، فاتحه الشّباب، جلد اوّل ، تهران: نشر میراث مکتوب، ۱۳۸۷.
حسن‌زاده آملی، حسن؛ انسان در عرف عرفان، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش، ۱۳۷۷.
رازی، نجم الدین ابوبکر بن محمد؛ مرصاد العباد، به تصحیح دکتر محمد امین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی، 1371.
زرین کوب، عبدالحسین؛ ارزش میراث صوفیه، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر، ۱۳۸۵.
ــــــــــــــــــــــــــــــ ؛ سرّ نی، تهران: انتشارات علمی، ۱۳۶۸.
سجادی، جعفر؛ فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: طهوری، ۱۳۷۰.
سهروردی، شیخ شهاب الدین؛ حکمه الأشراق، ترجمه و شرح از سید جعفر سجادی، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران بی‌تا.
عمید، حسن؛ فرهنگ عمید(دو جلدی)، چاپ دوم، تهران: امیر کبیر، ۱۳۵۹.
غزّالی، محمّد ؛ مشکاه الانوار، ترجمۀ: صادق آیینه‌وند، چاپ اول، تهران: امیر کبیر، ۱۳۶۴.
ــــــــــــــــــ ؛ کیمیای سعادت، چاپ اول تهران نشر پیمان، ۱۳۸۲.
مطهری، مرتضی؛ کلام-عرفان-حکمت عملی، جلد دوم، تهران: صدرا، ۱۳۸۱.
مولوی، جلال الدین محمدبن محمد؛ مثنوی معنوی براساس نسخۀ رینولد نیکلسون، چاپ اول، تهران: شرکت انتشارات سوره مهر، ۱۳۷۹.
مقاله‌ها
حیدری، محمود ؛ درون‌مایه‌های صوفیانه در شعر سهراب سپهری و میخائیل نُعَیمه، دو‌فصل‌نامۀ پژوهش‌های ادبیات تطبیقی، دورۀ ۳، شمارۀ ا (پیاپی ۵)، ۱۳۹۴؛ صص ۱۲۱- ۱۴۲.
داودی مقدم، اختری، طاهره؛ تجلّی تجارب صوفیانه در شعر ادونیس و سهراب سپهری، انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شمارۀ ۲۶، بهار، ۱۳۹۲، صص ۷۳- ۱۰۰.
غیبی، عبدالاحد؛ اسماعیل‌زاده، حسن، اصغری، فرشته؛ مشترکات عرفانی در شعر محمد حسین شهریار و آثار جبران خلیل جبران، نشریۀ زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، سال ۷۲، شمارۀ ۲۳۹، ۱۳۹۸، صص ۴۹-۷۴.
مسبوق، سید مهدی،کریمی بروجنی، مدینه؛ جهان‌بینی عرفانی در اشعار عفیف الدین تلمسانی، پژوهشنامه عرفان، دو‌فصل‌نامۀ، شماره شانزدهم، ۱۳۹۴، صص۱۸۷-204.
مقدم متقی، امیر؛ احمدزاده، پرویز؛ زبرجد، حلیمه؛ بازتاب مضامین «نی‌نامه» مولانا در شعر معاصر عرب (با تکیه بر دیوان شش شاعر نام‌آور)، مطالعات تطبیقی، سال دهم، شماره ۴0، ۱۳۹۵، صص۴۹ -۷۵.
میرزائی جابری، فهیمه، اصلانی؛ سردار، سلیمان‌زاده نجفی، سید رضا؛ حسینی، حسین آقا؛ بررسی تطبیقی مضامین نوستالژی عرفانی در شعر محمّد علی شمس الدین و عطار نیشابوری، نشریۀ ادبیات تطبیقی کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال ۱۱، شمارۀ ۲۱، ۱۳۹۸، صص ۲۵۷- ۲۷۵.
- منبع الکترونیکی
www://muhammedadam.blogspot.com