همسانی‌های محتوایی در شعر علیرضا قزوه و سمیح القاسم با تأکید بر سه مفهوم عشق، اعتراض و طنز

نوع مقاله : پژوهشی اصیل (کامل)

نویسندگان
دانشگاه یاسوج
چکیده
این مقاله با توجه به مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی به همسانیهای محتوایی اشعار علیرضا قزوه (تولد1342) و سمیح القاسم(2014-1939) دو شاعر معاصر ایرانی و فلسطینی در سه حوزه­ عشق؛ اعتراض و طنز پرداخته است و نشان می دهد به‌رغم تفاوتهایی که در دیدگاه‌های این دو شاعر هست، به دلیل تجربه­ شرایطی همگون چون درگیر بودن وطن آنها با جنگ و برخی از مصائب آن، نگاهشان به عشق، اعتراض و طنز قابل توجه و تأمل است؛ چنانکه این نگاه در عشق به دگردیسی معشوق از معشوق شعر غنایی به معشوقی که شهید و مبارز است تحول می یابد؛ در اعتراض به اعتراض به خود و همنوعان و در سطح بالاتر به مجامع حقوق بشری متمایل می­شود و در طنز از طنزی گزنده و عمیق در سه سطح واژگانی، جمله یا بند، و کلیت شعر بهره می برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. کتابها
بسیسو، معین؛ ماه مومیایی؛ ترجمه موسی بیدج، تهران: انتشارات حوزه هنری،1373.
حسینی، صالح؛ واژه‌نامه ادبی؛ چ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر، 1375.
داد، سیما؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی؛ تهران: انتشارات مروارید، 1375.
روزبه، محمدرضا؛ ادبیات معاصر ایران (شعر)؛ تهران: انتشارات روزگار، 1381.
سمیح القاسم؛ دیوان؛ چاپ ؟، بیروت: دارالعوده، 1987.
سمیح القاسم؛ المجموعه الکامله؛ الجزء الثالث، چاپ؟، الکویت: دار السعاد الصباح، 1993.
سمیح، القاسم؛ برای مردن وقت نداریم؛ ترجمه موسی بیدج، تهران: انتشارات حوزه هنری، 1373.
شفیعی کدکنی، محمد رضا؛ شعر معاصر عرب؛ تهران: انتشارات سخن، 1380.
فروغی جهرمی، محمد قاسم؛ مقوله‌ها و مقاله‌ها (بررسی ادبیات دفاع مقدس، ج 1)؛ تهران : بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، 1389.
قبانی، نزار؛ شعر، زن و انقلاب؛ ترجمه عبدالحسین فرزاد، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1364.
قزوه، علیرضا؛ قطار اندیمشک (گزینه اشعار)؛ تهران:انتشارات لوح زرین،1384.
کافی، غلامرضا؛ دستی بر آتش؛ شیراز: انتشارات نوید ،1381.
محمدی نیکو، محمد رضا؛ باقری، ساعد؛ شعر امروز؛ تهران: انتشارات المهدی، 1372.
مهدی نژاد، امید؛ سیار، محمد مهدی؛ دادخواست؛ انتشارات سپیده باوران، 1388.
2. مقالات
آریان، حسن؛ بیرانوند، نسرین؛ «بررسی تطبیقی ادب مقاومت ایران و فلسطین»؛ مطالعات ادبیات تطبیقی، ش 37، بهار 1391؛ ص9تا 30.
پیشوایی علوی، محسن؛ پناهی، حسین، گلاله؛ « نوستالژی در شعر سمیح القاسم»؛ پژوهشنامه نقد ادب عربی، ش 6؛ 1391.
حسینی مؤخر، سید محسن و نجات، سید حمید؛ «بررسی تطبیقی درونمایه اعتراض در شعر احمد مطر و علیرضا قزوه»؛ مطالعات تطبیقی فارسی و عربی، ش 2، پاییز و زمستان 1395؛ ص 39تا 66.
روشنفکر ،کبری؛ زارع برمی، مرتضی؛ قبادی، حسینعلی؛ «گستره عناصر نماد و اسطوره در اشعار سمیح القاسم و حسن حسینی »؛ فصلنامه پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دوره 2 ش 2(پیاپی 6) تابستان 1390؛ ص 41 تا 72.
روشنفکر،کبری؛ زارع برمی، مرتضی؛ قبادی، حسینعلی؛ « تحلیل تطبیقی درونمایه های مقاومت در اشعار سمیح القاسم، حسن حسینی و قیصر امین پور »؛ فصلنامه زبان و پژوهشهای تطبیقی، دوره 2 ش 4 (پیاپی8 )، زمستان 1390؛ ص41تا 72.
سازمند، فهیمه؛ «شکوائیه و اعتراض در اشعار علیرضا قزوه»؛ مجله مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دوره سوم، ش 3، پاییز 1396؛ ص 83تا91.
سالاری خالص، لیلا؛ «تحلیل تطبیقی ادبیات مقاومت در اشعار سمیح القاسم و سید حسن حسینی»؛ مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دوره سوم، ش 2، تابستان 1396؛ ص73تا82.
سپندی، فائزه، اژه‌ای، تقی؛ «جلوه‌های پایداری و تعهد در شعر سلمان هراتی و سمیح القاسم»؛ کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی (مطالعات تطبیقی عربی –فارسی ) دانشگاه رازی کرمانشاه، ش 27، پاییز 1396؛ ص23تا44.
میر قادری، سید فضل الله؛ « راز ماندگاری سروده‌های پایداری سمیح القاسم »؛ کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، دوره 1 ش 1، بهار 1390؛ ص23تا 44.
عابدی، علی؛ یزدی، حسین؛ «بررسی مضمون‌ها و حوزه‌های عرفان در اشعار قزوه»؛ نشریه ادبیات پایداری، ش 16؛ 1396.
نظری مقدم، هادی؛ «ادبیات تطبیقی، تعریف و زمینه‌های پژوهش»؛ نشریه ادبیات تطبیقی (ادب و زبان دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان)، دوره 1، ش 2، بهار 1389؛ ص 221تا237.