این پژوهش به‌بررسی شکل و رویکرد روابط ادبی ایران و مصر در دوران معاصر می‌پردازد و برای جامع و کامل‌تر بودن نظرات، شرایط تاریخی، فرهنگی و سیاسی مؤثر بر روابط ادبی دو کشور را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. اهمیت موضوع در آن است که به‌رغم عدم وجود روابط پیوسته و مستقیم در این دوران و فرازونشیبهای فراوان در روابط، پژوهشگران و اندیشمندان ایرانی و مصری، رابطه‌های ادبی بین زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات عربی ایجاد نموده‌اند تا تعامل فرهنگی این دو ملت را حفظ و توسعه بخشند. در این جستار از روش تحلیلی‌ـ توصیفی استفاده شده، نخست با اشاره به‌آثار ادبی فارسی و عربی دو کشور در حوزه تألیف، ترجمه، مقاله و پایان‌نامه، میزان و شکل اهمیت دادن به‌ادبیات فارسی در مصر و ادبیات عربی در ایران یافته شده و سپس نوع فعالیتها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این مطلب است که به‌رغم تلاش‌های جریان غرب‌گرایی استعمار در کشورهای اسلامی؛ و وجود گسستهای متعدد متأثر از اختلافات سیاسی در روابط رسمی دو کشور در دهه‌های اخیر (قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران)؛ علاقه و اهتمام به ادبیات فارسی و عربی از سوی پژوهشگران دو کشور وجود داشته است و چه‌بسا دقت و تحقیقی که از سوی ادیبان و پژوهشگران و نویسندگان مصری بر روی ادبیات فارسی انجام شده است، نسبت به‌آنچه در ایران نسبت به ادبیات عربی و به‌صورت خاص ادب مصری انجام‌شده، بیشتر بوده است.
الف) کتابها
آل علی، نورالدین؛ جوانب من الصلات الثقافیه بین‌ایران و مصر؛ ط2، القاهره: المر کز الثقافی، 1978م.
أربابی، عطیه علی اکبر؛ استقبال الأدب العربی المعاصر فی‌ایران؛ بیروت: دارصادر، 2015م.
بکار، یوسف؛ نحن و تراث فارس؛ المستشاریه الثقافیه للجمهوریه الاسلامیه الایرانیه، دمشق: 2000م.
شفیعی، عبدالله ؛کتابنامه پایاننامههای زبان وادبیات عرب؛ تهران: جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، 1382ش.
رضایی هفتادری، غلام عباس و اسماعیلی کرکشه، رقیه ؛کتابنامه پایاننامههای زبان و ادبیات عربی در سراسر کشور (2) ؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1390ش.
صدر هاشمی، سیدمحمد؛ جامعه و فرهنگ مصر؛ تهران: مؤسسه فرهنگی و هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی، 1395ش.
عبدالمقصود، عبدالفتاح؛ امام علی بن ابیطالب (ع)؛ ترجمه سیدمحمود طالقانی و سید محمدمهدی جعفری، تهران: شرکت سهامی‌انتشار، بین سال‌‌‌های 1350تا 1353ش.
علیزاده، حسین؛ بررسی تحلیلی و توصیفی تاریخ روابط ایران و مصر (دو قدرت منطقهای خاورمیانه)؛ تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، 1384ش.
هانی الدهنی، نسرین؛ استقبال الادب الفارسی المعاصر فی الوطن العربی؛ بیروت: مرکز الحضاره لتنمیه الفکرالاسلامی، 2008م.
ب ) مقالات
آرمین، محسن؛ «جریان‌‌های فکری و دینی معاصر در ایران و مصر»؛ شهروند امروز، ش 28، آذرماه 1386.
اسماعیلی طاهری، احسان؛ «تلاش جهان عرب برای زبان و ادبیات فارسی»؛ کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش77، 1382ش، اسفندماه، ص 56- 63.
بیدج، موسی؛ «این ده مترجم»؛ مجله ادبیات داستانی، س دوازدهم، ش 102، 1385 ش؛ ص85- 86.
پاشا زانوس، احمد؛ خالقی، علی؛ «خدمات ترجمه ای عبدالو‌‌هاب عزّام به ادب فارسی و عربی»؛ مجله پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س سوم، ش 8، 1392 ش؛ ص81- 120.
پاک آئین، محسن؛ «محبت اهل بیت علیهم السلام حلقه اتصال مسلمانان ایران و مصر»، مجله اینترنتی مؤسسه مطالعاتی تحقیقاتی آفران، ص13- 25.
جعفری ولدانی، اصغر؛ «چارچوبی برای گسترش روابط فرهنگی ایران و مصر»؛ مطالعات آفریقا، ش 8، 1392 ش؛ ص12- 40.
جمال‌الدین محمد، السعید؛ «آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌‌‌های مصر (دانشگاه عین شمس)»؛ نامه پارسی104، س 2، ش 4، 1376ش؛ ص104- 108.
جودکی، حجت‌الله؛ «نقش روشنفکران در روابط ایران و مصر»؛ سایت بصیرت،1386 ش.
خوش‌منش، ابوالفضل؛ «نگاهی به تأثیر و تأثر فرهنگی و سیاسی ایران و مصر در قرن اخیر»؛ ماهنامه آموزشی اطلاع‌رسانی «معارف»، 1390 ش.
درویشی سه تلانی، فر‌‌هاد؛ مظفری، سمیرا؛ «بررسی عوامل تأثیرگذار بر واگرایی روابط ایران و مصر (1357-1392)» فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، س هفتم، ش 25، 1397 ش؛ ص 1- 30.
رسولی، حجت؛ قربان‌زاده، بهروز؛ «زبان و ادبیات فارسی از نگاه پژوهشگران عرب معاصر»؛ مجله تاریخ ادبیات، ش 3/72، 1391ش؛ ص154- 167.
زائری، علی؛ «جایگاه شعر معاصر فارسی در جهان عرب»؛ ایران نامگ، س 29، ش 2، 1393ش.
خسروشاهی، سیدهادی؛ «روابط تاریخی- فرهنگی‌ایران و عرب»؛ مطالعات آفریقا، ش 2، 1379ش؛ ص31- 46.
خسروشاهی، سیدهادی؛ «ایران و مصر در راه تقریب»؛ اندیشه تقریب، ش 6، 1385ش؛ ص 31- 46.
شهیدی، سید جعفر؛ «دیداری از قاهره»؛ مجله یغما، ش274، 1370ش؛ ،ص207- 212.
فیاض، علی‌اکبر؛ «سخنرانی‌های دکتر سیدعلی‌اکبر فیاض در دانشگاه فاروق اول مصر (آغاز شعر پارسی )»؛ ترجمه محمدحسین ساکت، ماهنامه وحید، ش 105، 1351ش؛ شهریور ماه.
مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران؛ «تاریخچه روابط ایران و مصر»، 18 فروردین 1388.
http://rasekhoon.net/article/show/129770/ تاریخچه-روابط-ایران-و-مصر
مسعودنیا، حسین و صادقی نقد علی، زهرا و شاه قلعه، صفی‌الله؛ «تحلیلِ سازه‌انگارانه فراز و فرود تاریخی روابط ایران و مصر»؛ مطالعات جهان اسلام، دوره 1، ش 1، 1392ش؛ ص147- 180.
مهر دل، سیدبهنام؛ «تبیینی تئوریک از روابط ایران و مصر»؛ مجله پگاه حوزه، ش230، 1387ش؛ 14 اردیبهشت، ص9- 15.
مهر دل، سیدبهنام؛ «ارتباطات فرهنگی ایران و مصر؛ ضرورت‌ها و فرصت‌ها»؛ پگاه حوزه ش 261، 1388ش؛ 7شهریور، ص8- 13.
نصیری، معصومه؛ «کنکاشی در تأثیرات متقابل جغرافیای فرهنگی ایران و مصر»؛ فصلنامه مطالعات ملی، س هشتم (32)، ش4، 1386؛ ص77- 98.
ج) گفتگوها و مصاحبه‌ها
روابط فرهنگی ایران و مصر، گزارش میزگرد تلویزیونی روابط فرهنگی مصر و ایران در کانال دریم، کتاب ماه و ادبیات و فلسفه، اردیبهشت 1383، صص182- 185.
گفتگو و مصاحبه حضوری با موسی بیدج مترجم و شاعر معاصر، 29 /3/ 1396.
مصاحبه با علی جانباز، نماینده رایزنی فرهنگی ایران در مصر، 9/4/96.
گفتگو و مصاحبه حضوری با حجت الاسلام زمانی رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر، 9/5/96.
گفتگو و مصاحبه حضوری با حجت‌الله جودکی رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر، 17/10/96.
مصاحبه و گفتگوی روزنامه قدس آنلاین با محمدرضا دربندی معاون بین‌الملل بنیاد سعدی، «مخالفت برخی از کشورهای عربی برای گسترش زبان فارسی/ دلیل تعطیلی کرسی‌های زبان فارسی در جهان چه بود؟»، 14 تیر 95.
مصاحبه و گفتگوی بوابه المرأه‌المصریه با علی زائری پژوهشگر اردنی «باحث اردنی: مصر سبقت العالم فی البحوث الفارسیه العربیه »، الأربعاء 25 فبرایر 2015.
مطالعات تطبیقی فارسی و عربی