نشانگرهای جنسیتی در رمان أعشَقُنی و پرنده من بر مبنای الگوی رابین لیکاف

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
دانشگاه زابل
چکیده
این مقاله با هدف کشف ارتباط میان متغیّر اجتماعی جنس و ویژگی‌های زبانی داستان‌نویسان زن، تلاش میکند با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و براساس الگوی لیکاف، نشانگرهای جنسیتی را در دو رمان أعشَقُنی از سناء شعلان (بهترین رمان زنانه اردن در سال 2013م) و پرنده ‌من از فریبا وفی (بهترین رمان زنانه فارسی در سال 2002م) بررسی کند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که در رمان أعشَقُنی نزدیک به یک‌چهارم از واژه‌های رمان از ویژگی زبانی زنانه برخوردار است و زبان زنان در بیش از یک‌چهارم از واژه‌های رمان پرنده من نشا­ندهنده گویندۀ مؤنّث است. از آنجا که در هر دو رمان نویسنده، زنی است که درباره زنان می­نویسد، بسامد استفاده از واژگان مخصوص زنان در نوشته آنها زیاد است. از دیگر ویژگیهای زبان زنان در این رمانها استفاده از تصویرگری دقیق و جزئی‌نگر و بهره­گیری از رنگ­واژه­های متعدد است. زنهای هر دو رمان به دلیل اعتماد به‌نفس کمی که حاصل زیستن در جامعه­هایی مردسالار است از تردیدنماها، تشدیدکننده‌ها و تقریب­نماهای بیشتری استفاده می‌کنند و از طریق پرهیز از به‌کارگیری دُشواژه­ها و استفاده از درخواستهای غیرمستقیم، زبانی مؤدبانه را برای گفتگوهای خویش برمی‌گزینند که نشانگر ساختارهای زبانی گویندگانی محتاط و فرودست است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
البستانی، بشری؛ «ملامح النسویه فی الروایه العربیه: روایه المحبوبات لعالیه ممدوح نموذجاَ»؛ صحیفه المثقّف (13/04/2015م):
http://www.almothaqaf.com/readings/892133.html
التفتازانی، سعدالدین. المطول شرح تلخیص مفتاح العلوم. تحقیق: هنداوی. عبدالحمید. بیروت: دارالکتب العلمیه. 2001.
رضوی، فاطمه؛ صالحی‌نیا، مریم «بررسی شالوده‌‌شکنانه نوشتار زنانه: مقایسه سبک تاج‌السلطنه و عزیزالسلطان». دانشگاه تربیت مدرس: نقد ادبی. دوره7. ش26. ص 49-65. 1393.
روبنز، روبرت هنری. موجز تاریخ علم اللغه فی الغرب. ترجمه: عوض، أحمد. الکویت: عالم المعرفه. 1997.
السوسی، آلاء. «الخطاب النسوی العربی من مکافحه الاستعمار وصولاً إلی شیطنه الذکوره». موقع ساسه (17/01/2017م):
https://www.sasapost.com/why-arabic-feminist-speech-is-not-effective/
الشایب، میسون محمد. «اللغه النسویه فی روایه فوضی الحواس لأحلام مستغانمی». موقع الحروف (21/05/2011م):
http://www.huroof.org/V1/pe11.htm
شعلان، سناء کامل. أعشَقنی. عَمان: المعدّ. ط3. 2015.
العبد، عبدالله. فی لسانیات اللغه العربیه: نحو منهج تکاملی یبسط القواعد والتطبیقات. الأردن: دارالخلیج. 2017.
العبد، محمد. النص والخطاب والاتصال. القاهره: الأکادیمیه الحدیثه للکتاب الجامعی. 2005.
عفیفی، عبدالفتاح. علم الاجتماع اللغوی. القاهره: دارالفکر العربی. ط2. 1995.
غنیمی الهلال ، محمد . ادبیات تطبیقی: تاریخ و تحول، اثرپذیری، اثرگذاری فرهنگ و ادب اسلامی، ترجمه: مرتضی آیت‌الله زاده شیرازی. تهران: امیرکبیر. 1373.
فتوحی، محمود. سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: سخن. 1390.
-----------. بلاغت تصویر. تهران: سخن. 1386.
محمودی بختیاری، بهروز؛ دهقانی، مریم. «رابطه زبان و جنسیّت در رمان معاصر فارسی: بررسی شش رمان». دانشگاه تهران: زن در فرهنگ و هنر. دوره 5. ش 4. 543-556. 1392.
منصور، نائله. «عاهرات الثوره». موقع الجمهوریه. (20/2/2013م):
http://aljumhuriya.net/877
مواسی، علی نصوح. «النسویه فی النقد الأدبی». موقع السوار (21/4/2011م):
http://assiwar.org//21/04/2014
نصر، حسن محمود. «مفهوم القید فی العربیه والإنجلیزیه: دراسه فی ضوء علم اللغه التقابلی». جامعه حلوان: مجله کلیه الآداب. السنه11. العدد26. ص 145-251. 2009.
نظری منظم ، هادی «ادبیات تطبیقی: تعریف و زمینه‌های پژوهش». دانشگاه باهنر کرمان: ادبیات تطبیقی. دوره1. ش2. ص 237-221 . 1389.
نیکوبخت، ناصر و دیگران. «روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد، تحلیلی برپایه سبک-شناسی فمنیستی». دانشگاه تربیت مدرس: نقد ادبی. دوره5. ش 18. ص 119-152. 1391.
وافی، علی عبدالواحد. فقه اللغه. القاهره: دارالنشر. ط3. 2004.
وفی، فریبا. پرنده من. چ12. تهران: مرکز. 1391.
یوست، فرانسوا. «فلسفه و نظریه‌های جدید در ادبیات». مترجم: علیرضا انوشیروانی. دانشگاه آزاد جیرفت: ادبیات تطبیقی. دوره2. ش8. ص 56-37. 1388.
Abrams, M . H . A Glossary of Literary Terms.7th edition. 1999.
Aldridg, A. Owen. Comparative Literature, Matter and Method. Chicago: University of Illinois Press. 1969.
Coastes, Jennifer. Women, Men and Language: A sociolinguistic account of sex differences in language. London: Longman. 1986.
Fasold, Ralph.The Sociolinguistics of Language. Oxford: Basil Blackwell. 1990.
Jesperson, O. Language: Its Nature, Development and Origin. London: George Allen and Uhwin. 1922.
Lakoff, Robin. Language and Women’s place, Berkeley . California : University of California. 1975.
Remak, Henry. . "Comparative Literature :It’s Definition and Function". Comparative Literature: Method and Perspective .Edited by Newton Phelps.Stallknecht and Horst Fernz. Carbondal: Illinois University Press, p.p:3-37. 1961.
Rimmon–Kenan, Shlomith . Narrative Fiction. Contemporaay Poetics . London: Routledge. 2002.
Sapir, E. Language: An Introduction to the Study of Speech. New York: Harcourt, Brace. 1931.
Trudgill, p. sociolinguistics: an Introduction to Language and Society. E4. Penguin Books. 2001
Wardhaugh, R. An Introduction to Sociolinguistics. Oxford: Basil Blackwell Ltd Pennsylvania Press. 1990.