بررسی تطبیقی آرمانشهر در اشعار سهراب سپهری و نازک الملائکه

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
چکیده
این پژوهش به شیوۀ تطبیقی و بر اساس رویکرد اسلاوی به تبیین ویژگیهای آرمانشهر در شعر سهراب سپهری و نازک الملائکه دو شاعر فارسی و عرب زبان پرداخته و وجوه اشتراک و تفاوت آنها را با توجه توصیف‌های دو شاعر در سطح محتوایی بررسی و تحلیل کرده است.

نتایج پژوهش گویا است که هر دو شاعر برای گریز از واقعیت جامعۀ خویش به آرمانشهر تخیلی و شاعرانۀ خود پناه برده‌اند و به سبب اینکه گرایشهای رمانتیستی و اوضاع اجتماعی مشابهی داشته‌اند در آرمانشهر هر دو درونمایه‌های مشترکی چون گریز از فقر و ظلم و توجه به دنیای کودکی، طبیعت و روستا دیده می‌شود؛ اما گرایشها و تجربه فردی متفاوت دو شاعر، آرمانشهر نازک را نزدیکتر به واقعیت کرده و به آن جنبۀ ملی و اجتماعی- اخلاقی بخشده و آرمانشهر سهراب را بیشتر رمزگونه، عرفانی- اخلاقی و فرا ملی و جهانی کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
- ابوحاقه، احمد؛ الالتزام فی الشعر العربی؛ بیروت: نشر دار الملایین، 1979.
- اصیل، حجت الله؛ آرمانشهر در اندیشه ایرانی؛ چ2، تهران: نشر نی، 1381.
- بارنر، وبکر؛ تاریخ اندیشه اجتماعی؛ ترجمه علی‌اصغر حمیدی؛ تهران: امیر کبیر، 1354.
- براهنی، رضا؛ طلا در مس ( در شعر و شاعری)؛ ج1، تهران: زریاب، 1380.
- بقاعی، ایمان؛ نازک الملائکه و التغیرات الزمنیه؛ بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
- بیگدلی، علی؛ تاریخ سیاسی عراق؛ تهران: مؤسسه مطالعات و انتشارات تاریخی، 1368.
- پوپر، کارل؛ جامعه باز و دشمنان آن؛ ترجمه عزت‌الله فولادوند، چ3، تهران: خوارزمی، 1380.
- ترابی، ضیاء الدین؛ سهرابی دیگر؛ تهران: نشر دنیای نو، 1375.
- ثروت، منصور؛ آشنایی با مکتبهای ادبی؛ تهران: سخن، 1388.
- جلالی، میترا؛ رمز گشایی اشعار سهراب سپهری؛ همدان: نشر نور علم، 1383.
- خلیل حجا، میشال؛ الشعر العربی الحدیث من احمد شوقی إلی محمود درویش؛ بیروت: دار العوده، 1999.
- رامین، علی؛ مبانی جامعه‌شناسی هنر؛ تهران: نی، 1387.
- رامین، فرح؛« ساختار معرفت در اتوپیای مور و آرمانشهر مهدوی»؛ فصلنامه علمی- پژوهشی مشرق موعود، س 4، ش 13، بهار 1389؛ ص59- 87.
- ریکور، پل؛« ایدئولوژی و اتوپیا»؛ ترجمه احمد بستانی؛ نشریه نامه مفید، ش 31، آذر و دی 1381؛ ص89- 104.
- زرق، صلاح؛ نثر ابی العلاء معری؛ بیروت: دار غریب، 2006.
- زرقانی، سیدمهدی؛ چشم‌انداز شعر معاصر ایران؛ چ3، تهران: ثالث، 1387.
- زرین‌کوب، عبدالحسین؛ پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد؛ چ8، تهران: سخن ،1389.
- السامرایی، ماجداحمد؛ نازک الملائکه الموجه القلقه؛ بغداد: وزاره اعلام، 1975.
- سپهری، پریدخت؛ سهراب مرغ مهاجر؛ تهران: طهوری، 1379 .
- سپهری، سهراب؛ هشت کتاب؛ تهران: طهوری، 1385.
- سیاهپوش، حمید؛ باغ تنهایی؛ چ3، تهران: نشر نگاه، 1385 .
- شفیعی کدکنی، محمدرضا؛ شعر معاصر عرب؛ تهران: سخن، 1380.
- شمیسا، سیروس؛ نگاهی به سپهری؛ تهران: صدای معاصر، 1372.
- شوقی، ضیف؛ فصول فی الشعر و نقده؛ قاهره: دار المعارف، 1971.
- عابدی، کامیار؛ از مصاحبت آفتاب؛ چ2، تهران: نشر روایت، 1375.
- عبود، عبده؛ الادب المقارن (مشکلات و آفاق)؛ دمشق: اتّحاد الکتّاب العرب، 1999.
- علوش، سعید؛ مدارس الادب المقارن؛ المرکز الثقافی العربی: دراسه منهجیّه، 1987.
- عماد، حجت؛ به باغ همسفران؛ تهران: نشر کتاب خوب، 1387.
- عماد، حجت ؛ جهان مطلوب سپهری؛ تهران: نشر بهزاد؛ 1376.
- گاتری، ویلیام کیت جیمز؛ جمهوری افلاطون؛ ترجمه حسن فتحی؛ تهران: انتشارات روز، 1378.
- مانهایم، کارل؛ ایدئولوژی و اتوپیا (مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی شناخت)؛ ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: سمت، 1380.
- مرندی، سیدمحمد؛ «آرمانشهر علمی فرنسیس بیکن و داستانهای تخیلی استنلی گرامن و اینبام»؛ پژوهش ادبیات معاصر جهان، ش 61، بهار 1390؛ ص 77- 94.
- الملائکه، نازک؛ دیوان؛ ج1و2، بیروت: دار العوده، 1986.
- مور، توماس؛ یوتوپیا (آرمانشهر)؛ ترجمه داریوش آشوری؛ تهران: خوارزمی، 1361.
- ولک، رنه و وارن، آستن؛ نظریۀ ادبیات؛ ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر؛ چ2، تهران: علمی و فرهنگی، 1382.
- ویلم برتنز، یوهانس؛ نظریه ادبی؛ ترجمه فروزان سجودی؛ چ2، تهران: مؤسسه انتشاراتی آهنگ دیگر، 1388
- یوسفی، غلامحسین؛ جهان مطلوب سعدی (تصحیح بوستان)؛ چ8، تهران: انتشارات خوارزمی، 1381.
- Ashcroft, Bill. Utopianism in postcolonial literature. Rutledge Taylor & Francis Grope. London and New York. First Published. 2017.
- Dubois, Diane. Northrop Frye in Context. Combridge Scholars Publishing. 2012.
- Foucault, M. (1998) ‘Different Spaces’. in J. Faubion (ed.) Aesthetics: the Essential Works, 2. London: Allen Lane.
- Griffin, Michael J. & Moylan Tom. Exploring the Utopian Impulse Essay on Utopian Thought and Practice. Peter Lang AG: International Publishers. Bern. 2007.
- Goodwin, Barbara. The philosophy of Utopia. Frank Cass Pablisher. Portland. 2001.
- Gunn, James. The Road of Scintific Fiction from Gilgamesh to Wells. The Scarecrow Press, Inc. Landan, Maryland and Oxford. 2002.
- Jacoby, Russell. Picture Imperfect Utopian Thought for an Anti-utopian Age. Colombia University Press. New York. 2005.
- Laing, Jennifer & Forest, Warwick. Explorer Travelers and Adventure Tourism. Channel View Publications. Toronto. 2014.
- Ricoeur, Paul (1991). From Text to Action Essays in Hermeneutics.Translated by Kathleen Blamy and John. B Thompson. Northwestern University Press.
- Ritivoi, Andreea Deciu. Paul Ricoeur Tradition and Innovation in Rhetorical Theory. State University of New York Press. 2006.
- Sargent, Lyman Tower. Utopianism a very short introduction. Oxford University Press. 2010.
- Schonpflug, Karin. Feminism, Economic and Utopia Time Travelling Through Paradigms. Routledge Taylor & Francis Group, London & New York. 2008.